André Roelofs overleden


Postuum André Roelofs (1931-2017)

Maar André was er niet de man naar om tot in lengte van dagen met een bord voor het hoofd door te marcheren. De twijfel over de partijlijn sloeg toe. Dat begon in 1968, toen hij als redacteur van De Waarheid, het dagblad van de CPN, verslag deed van de studentenrevolte in Parijs. De Franse communistische partij moest er niets van hebben, Roelofs genoot juist van het nieuwe elan. Hij permitteerde zich steeds meer dwarse denkbeelden en werd een van de drijvende krachten achter de stroming in de CPN die krant en partij wilde democratiseren en vernieuwen.

De definitieve omslag kwam in Polen, waar hij zonder ideologische reserves verslag deed van de opstand van Solidarnosc tegen het communistische regime. Hij besloot voortaan alleen nog maar te schrijven wat zijn ogen zagen en zijn verstand hem ingaf. In 1983 volgde het afscheid van de partij. Ontgoocheld over zijn langdurige vergissing, maar ‘alert op een bepaalde categorie waanzin’, zoals hij het zelf uitdrukte. Voortaan was het ‘zondige reformisme’ zijn intellectuele anker.

Met die instelling berichtte hij als correspondent over de onttakeling van de Sovjet-Unie en schreef hij later als buitenland-commentator over de wereld na de Koude Oorlog. Met een koelbloedige taxatie van de machtsverhoudingen en een fors wantrouwen jegens oude en nieuwe tsaren.

Ook na zijn vertrek bij de Volkskrant bleef André een verwoed lezer over internationale politiek. Vooral voor Duitsland had hij een bijzondere belangstelling. ‘Wat vindt Berlijn?’, vroeg hij vaak tijdens bijeenkomsten van de eetclub waarvan hij een inspirerend lid was. Het werd een gevleugeld woord voor zijn disgenoten.

Afgelopen maandag overleed André Roelofs. Zijn gezondheid was de laatste maanden sterk achteruitgegaan en hij besloot verdere aftakeling niet af te wachten.

Wat vindt Berlijn? Het kan niet anders of Berlijn is ontdaan over het heengaan van zo’n warmhartige, erudiete persoonlijkheid.