Deventer verzetsmensen krijgen straatnaam


DAGBLAD DE STENTOR 8 mei 2017

Lies kan straks naar de straat van haar in de oorlog vermoorde vader

Dertien Deventenaren krijgen een straatnaam in de nieuwe wijk Steenbrugge. Onder hen verzetsman Peeke Bosma, die zijn daden met de dood moest bekopen.

Johan van der Veen ijverde ervoor dat Deventenaren die in de oorlog in het linkse verzet zaten, niet vergeten worden door ze een straatnaam in Steenbrugge te geven. Onder hen de vader van Lies Rouw, Peeke Bosma die door de Duitsers werd vergast.

FOTO ronny te wechel

Lies Rouw zingt nu thuis nog de liedjes van haar papa. Een bijdehante man noemt ze vader Peeke Bosma, een forse bonk van een vent. Thuis rustig, naar buiten toe bijdehand. En hij zong altijd. Bosma zou de 34 jaar niet halen. Rouw (84): ,,Het is een vreemd besef, maar ik heb een kleinzoon van die leeftijd.” Ze vertelt het trots in de nieuwe wijk Steenbrugge, waar nu nog een met zand bezaaide vlakte ligt, maar straks onder meer de Peeke Bosmastraat. De gemeente eert dertien Deventenaren met een straatnaam in de nieuwe wijk. Onder hen dus Bosma, Deventer raadslid namens de communistische RSAP en lid van het links verzet in Deventer.

Vergeten

In de vroege ochtend van 25 juni 1941 werd hij met mede-RSAP-raadsleden Johan Roebers, Albert Johan Gerards en CPN-raadslid Aalbert Jan Gerritsen opgepakt. Van hen zou alleen Gerritsen de oorlog overleven. Bosma, ook betrokken bij het illegale blad De Vlam, werd in 1942 vergast in Schloss Hartheim. Dochter Lies Rouw was ongeveer 8 jaar. ,,En al die jaren daarna heb ik gedacht dat er nooit meer iets boven zou komen over mijn vader en zijn groep. Als ik anderen erover vertelde was de eerste reactie altijd: maar jij bent toch niet Joods? Maar er zijn ook andere mensen omgekomen. Het voelt alsof dat vaak vergeten wordt.” Daar zit hem ook de reden voor de oprichting van het comité Vergeten Verzet ’42 Deventer, vertelt Johan van der Veen, lid van dat comité. Volgens het comité is het links verzet in Deventer uit het collectief geheugen verdwenen, terwijl Deventer een grote links-radicale beweging had, waarvan velen hun strijd tegen de Duitsers met de dood bekochten. Helemaal vergeten zijn ze niet. De gedode raadsleden staan kort beschreven in Klakkende Laarzen aan de IJssel, het standaardwerk over Deventer in de Tweede Wereldoorlog. Bovendien krijgen ook zij een zogenaamde struikelsteen ter herdenking.

Doodgezwegen

Toch voelt het voor Van der Veen alsof de groep vergeten is. Om meerdere redenen, zegt hij. ,,Het gaat vaak om hele eenvoudige lieden. Handwerkslui zoals sigarenmakers. Mensen die in hun familie geen echte schrijvers hadden, die helemaal niet bezig waren met herdenken, maar eerst met verdergaan. En de beweging viel na de oorlog enigszins uit elkaar.” Bovendien is de groep communisten doodgezwegen, betoogt de commissie, met de komst van de koude oorlog. Het Deventer comité dat hen wil herdenken bestaat naast Van der Veen (SP) uit Bep Spa (PvdA, oud CPN) en Dirk Metselaar (SP), die al tien jaar ijvert voor straatnamen voor het links verzet. Niet helemaal toevallig een links comité, geeft Van der Veen schoorvoetend toe. ,,Ik stuitte hierop, omdat ik een boekwerk wilde schrijven over de geschiedenis van links Deventer. Hoewel dat ‘links zijn’ helemaal geen rol speelt bij de vraag wie het verdient om herdacht te worden, maak je toch keuzes vanuit je eigen achtergrond. Dit zijn standvastige lieden, die de publieke zaak dienden en zich verzetten.” Naast Peeke Bosma krijgen ook de raadsleden Johan Roebers en Aalbert-Jan Gerritsen een straat in Steenbrugge, net als tien andere prominente Deventenaren, die lang niet allemaal met het links verzet te maken hebben, zoals de gebroeders Cohen (Palestinapioniers) en Steven Coldeweij (sportbestuurder).

En Lies Rouw? Als ze geluk heeft, kan ze straks naar de straat van haar meer dan 70 jaar geleden overleden vader, in een nieuwbouwwijk vol leven. ,,De onthulling van zijn straatnaam, daar wil ik bij zijn.”