Reacties op ‘Ondanks hun dappere rol in het verzet…’
Willem Bouwman in het Nederlands Dagblad van 2 december 2016 (in een gecombineerde bespreking van Bossenbroek’s ‘Fout in de Koude Oorlog’ en ‘Ondanks hun dappere rol..’: “Zijn boek is meer dan het verhaal van het slachtoffer, omdat het ook de kwalijke kanten van het slachtoffer belicht. In de CPN heersten wantrouwen en gewetensdwang, dissidenten werden belasterd en verdacht gemaakt. De uitsluiting van communisten is volgens Van Dijk een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de democratie in Nederland. De Binnenlandse Veiligheidsdienst infiltreerde de CPN en belemmerde haar functioneren. De BVD stond de democratie in de weg en overschatte het gevaar van de CPN. Fout rechts, zou Bossenbroek zeggen.” Beoordeling in het kort: …belicht onderbelichte zijden…betrokken en toch kritisch.
Tom Zijlstra op zijn blog: “…..de CPN was nooit een gevaar voor Nederland en de auteur onderschrijft de latere conclusie dat de BVD het communistische gevaar altijd sterk heeft overschat. Zo staat het boek van Jos van Dijk vol verhalen, feiten en persoonlijke drama’s. Het analytisch slothoofdstuk is sterk en en uitvoerig. Het uitgebreide personenoverzicht op alfabet aan het slot is zeer behulpzaam. Helaas zie je een dergelijk overzicht steeds minder vaak. Een boeiend boek!”
Marcel Hulspas op Sargasso: Ondanks hun dappere rol in het verzet is een tjokvol boek over een zeer belangwekkend onderwerp. Van Dijk maakt duidelijk dat keurig nette bestuurders in die suffe jaren vijftig er geen been in zagen om de democratische grondregels met de voeten te treden. Jammer alleen dat hij te weinig aandacht besteedt aan bredere politieke en maatschappelijke ontwikkelingen en discussies. Daarmee had hij dat isolement breder kunnen invullen. Jammer ook die literatuur-verwijzingen in de tekst, waardoor het lezen struikelen wordt (en dan zijn er ook nog voetnoten, en daarbovenop nog internetlinks). Dat neemt echter niet weg dat Van Dijk een zwarte episode uit de vaderlandse geschiedenis op kundige, nuchtere wijze voor het voetlicht weet te brengen.
Gebroodroofd en geïsoleerd, Erik Smits op het blog Novini, 3 november 2016: “Van Dijk bouwt zijn zaak voor meer respect voor de CPN vooral op rond de rol van de partij in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het punt is dat ook bij de communisten hierdoor alle nuance zoek begon te raken omdat alles door deze lens werd gezien: iedereen die rechts was, was een fascist (of een proto-fascist)”…[over de vergelijking met het isolement van rechtsradicalen zoals Janmaat:]”Van Dijk spreekt er met geen woord over, ook niet in zijn drie zinnige lessen voor de democratie in het nawoord. Integendeel, hij spreekt vermanend over de PVV, terwijl juist de aanhangers van deze partij heden ten dage te maken hebben met maatschappelijke uitsluiting op basis van politieke denkbeelden. Hij heeft zeker een interessant boek geschreven, maar door het onvermogen van de schrijver om uit zijn eigen uitgesproken linkse hokjes-denken te breken heeft het boek niet de reikwijdte die het had kunnen hebben met een meer objectieve en analytische benadering voorbij de links-rechts tegenstelling.”
Pieter Anko de Vries in Het Goede Leven (een uitgave van de Vereniging Het Friesch Dagblad): Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelden communisten en – het moet gezegd – de gereformeerden een heldenrol. Communisten vielen echter al snel uit de gratie. Dat was zeer onterecht. De communisten en de gereformeerden hadden natuurlijk verschillende motieven, maar wat hen verbond was hun diepgewortelde overtuiging. Het kwam er voor beide partijen op neer dat ze een compromis met de fascistische leer van de bezetter per definitie onmogelijk vonden. Verzet was de houding die de voorkeur genoot. De gereformeerden kregen na de bevrijding de eer die hen toekwam. De communisten niet.
Margreet Schrevel op het boekenblog van het IISG: “Jos van Dijk, ziet juist al die discriminerende maatregelen tegen de CPN zelf als een ernstige inbreuk op de democratie, want zij waren óók bedoeld om alle linkse en antikoloniale stemmen in Nederland te smoren. Die visie maakt het boek ook tot een politiek pamflet en verleent het een een zekere mate van actualiteit, waarbij we in plaats van aan communisten aan ‘islamieten’ moeten denken.”
Arnold van Dijk op zijn blog: “Wat mij vooral bijblijft van het boek is de onderliggende emotie die ik proef. Dat begon al toen ik de titel las. Het is de emotie over het onrecht, dat die ‘hardwerkende en vredelievende communisten’ is aangedaan, niet alleen in de vijftiger jaren, maar tot lang daarna .
Het is hetzelfde gevoel van onrechtvaardigheid, dat ooit de reden was voor velen om actief te worden in de linkse beweging.”