Verzetsman Kastein krijgt zijn kamertje


Op dinsdag 20 juni 2017 is een klein hoekkamertje op de tweede verdieping van Binnenhof 7 officieel vernoemd naar verzetsheld en oud-Spanjestrijder Gerrit Kastein. Dat gebeurde in aanwezigheid van onder meer Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib, de dochter en kleinkinderen van Gerrit Kastein en auteur Buck Goudriaan, die een boek over het leven van Gerrit Kastein schreef. Een onverwachts eerbetoon, heet het op de website van de Stichting Spanje 1936-1939.

In Trouw van 21 juni 2017 heeft Bart Zuidervaart er het volgende artikel aan gewijd:

Eerst vertelde alleen SGP-leider Kees van der Staaij zijn bezoekers over de mislukte ontsnapping van verzetsheld Kastein uit het het gebouw van de Tweede Kamer. Later werd het ook het verhaal van SP-Kamerlid Van Raak. Nu is het kamertje officieel vernoemd naar Kastein.

Met enige regelmaat nam hij die mee naar het kleinste kamertje in de SGP-gang van de Tweede Kamer – een trappetje op, een hoekje om, linksaf onder de hanenbalken door. Daar, in een ruimte van drie bij drie, stonden boekenkasten, een bureau, twee ramen met uitzicht op het Binnenhof. Menigeen weet het sindsdien met smaak na te vertellen: daar vertelde Van der Staaij dan over de heldenmoed van verzetsman Gerrit Kastein, een communist nota bene.

Kastein was een neuroloog die met zijn vrouw op vakantie was geweest naar de Sovjet-Unie. Hij was er diep onder de indruk geraakt van het communistisch systeem. In de oorlog was hij betrokken geraakt bij het gewapend verzet tegen de bezetter.

“Kastein”, zei Van der Staaij, “werd gearresteerd door de Duitsers. Ze zaten hem al op de hielen. De Sicherheitsdienst (SD) nam hem voor verhoor mee naar dit kamertje. Maar – kwam het door een toiletbezoek, of was er wat anders? – op enig moment was er een onbewaakt ogenblik. In dat moment wist de verzetsman zich, geboeid en al, met het hoofd vooruit, door het raam te werpen.”

Dan viel een dramatische pauze, voordat Van der Staaij vertelde dat Kastein met zijn hoofd op de kasseien van het Binnenhof landde en een paar uur later aan zijn verwondingen overleed. De vele communistische verzetsgroepen waaraan hij deelnam konden voortbestaan, maar het leven van zijn vrouw en twee dochters was voorgoed getekend.

Sinds enige tijd is het niet meer alleen het verhaal van Van der Staaij. Het werd ook het verhaal van Kamerlid Ronald van Raak van de SP, die van oorsprong historicus is. Die voegde eraan toe hoe Kastein was ontsnapt aan de toenmalige martelkamer, die zich onder het Binnenhof bevond. In een filmpje op internet toonde Van Raak ook die kamer, thans in gebruik als opslagplaats voor rampenattributen.

De groeiende aandacht leidde in mei van dit jaar tot een formeel verzoek van de SGP-fractie aan Kamervoorzitter Khadija Arib om de kamer naar de verzetsheld te vernoemen. Journalist Jaïr Ferwerda van het tv-programma ‘Jinek’ hielp met aandacht. De Kamervoorzitter leek te aarzelen, tot SGP-voorlichter Menno de Bruyne haar vertelde hoe het verhaal jongeren raakt. Gisteren, toen Arib het kamertje officieel de ‘Gerrit Kastein-kamer’ doopte, vertelde ze dat. “De Bruyne leidt veel jongeren op het Binnenhof rond. Altijd kletsen, altijd rumoer. Tot hij dit verhaal vertelt: dan zijn ze stil.”

Arib raakte daarvan zó onder de indruk, dat ze er nu voor pleit om meer van de oorlogsgeschiedenis van de Kamer te openbaren. Ze denkt aan een rondleiding langs plekken die in de oorlog een rol van betekenis hebben gespeeld. Het zal een project zijn voor ergens in de verre toekomst, want voor de vijfjarige verbouwing van het Kamergebouw, gepland vanaf 2020, zal het er wel niet meer van komen.

Wel ging gisteren ook een mooi verhaal ten onder. Ergens, in de loop der jaren, was aan het verhaal van Kastein toegevoegd dat die zich met stoel en al en door de spijltjes van de Binnenhoframen had gemanoeuvreerd. Daarmee maakte biograaf Buck Goudriaan gisteren korte metten.

Wel wist, staand op de plek waar het allemaal gebeurd is, SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf een nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van het kamertje toe te voegen. “In dit kamertje heeft Van der Staaij in 2012 intensief onderhandeld met premier Rutte, over gedoogsteun aan het kabinet. Vele bijeenkomsten waren hier. Het ligt zó buiten de gangbare route, geen journalist die het doorhad.”